اصفهان، شهر افسانه‌ها و پایتخت باشکوه صفویان، گویی در هر گوشه از این شهر گنجینه‌ای از تاریخ و هنر نهفته است که هر بیننده‌ای را مجذوب زیبایی و شکوه خود می‌کند. از میدان نقش جهان که نگین معماری ایرانی-اسلامی است، تا عمارت‌های باشکوه سلطنتی، مسجدهای پرنقش ‌و نگار، از پل‌های تاریخی زاینده‌رود تا باغ‌های دل‌انگیز ایرانی، اصفهان در هر قدم، خاطره‌ای به یادماندنی را برای بازدیدکنندگان خود رقم می‌زند.

در این مقاله، سفری به نصف جهان خواهیم داشت و گشتی در میان شگفت‌انگیزترین میراث بشری خواهیم زد. با راهنمای جامع جاذبه‌های گردشگری اصفهان همراه شوید تا رازهای این شهر افسانه‌ای را کشف کرده و سفری به دورانی پرشکوه در پایتخت صفویان داشته باشید.

میدان نقش جهان اصفهان

پیش از آنکه صفویان، اصفهان را به پایتخت خود تبدیل کنند، در محل این میدان باشکوه، باغی زیبا به نام “نقش جهان” وجود داشت. این باغ نام خود را از شهری در آذربایجان گرفته بود که امروزه “نخجوان” نامیده می‌شود. در دوران حکومت شاه عباس، پایتخت از قزوین به اصفهان منتقل شد و این شهر، شاهد تحولات عظیمی در زمینه‌های مختلف، از جمله معماری و شهرسازی بود. میدان نقش جهان نیز در همین دوره احداث شد و به قلب تپنده‌ی اصفهان جدید تبدیل گشت.

میدان نقش جهان با طول بیش از ۵۰۰ متر و عرض ۱۶۰ متر، یکی از بزرگ‌ترین میدان‌های جهان است. در دور تا دور این میدان، ۲۰۰ حجره در دو طبقه قرار گرفته‌اند که جلوه‌ای منحصر به فرد به آن می‌بخشند. چهار بنای تاریخی ارزشمند نیز در گوشه و کنار میدان خودنمایی می‌کنند و شکوه و عظمت دوران صفوی را به ر هر بیننده‌ای می‌کشند.

بیشتر بدانید: جاهای دیدنی مشهد در یک نگاه

جاذبه‌های میدان نقش جهان:

• مسجد امام (جامع عتیق)
• مسجد شیخ لطف‌الله
• سردر قیصریه
• عالی‌قاپو

میدان نقش جهان به دلیل ارزش‌های تاریخی و فرهنگی بی‌نظیرش، در سال ۱۳۵۸ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این میدان، امروزه به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران، سالانه پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است.

• آدرس: اصفهان، ورودی غربی دروازه دولت (میدان امام حسین)، خ سپه، میدان نقش‌جهان، ورودی شرقی چهارراه شکرشکن خیابان حافظ میدان نقش جهان(شاه عباس)

سی و سه پل اصفهان

در میان رود خروشان زاینده‌رود، پلی باشکوه خودنمایی می‌کند که گویی از اعماق تاریخ سر برآورده است. سی و سه پل، این شاهکار معماری ایرانی، با طول 295 متر، 33 دهانه و عرض 14 متر، هر ساله، مسافران و گردشگران زیادی را مجذوب خود می‌کند. سی و سه پل در دوره ی شاه عباس صفوی و به دستور الله‌وردی خان اوندیلادزه ساخته شده است. این پل، در زمان خود طولانی‌ترین پل روی زاینده‌رود به شمار می‌رفت و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین راه‌های ارتباطی شهر مورد استفاده قرار می‌گرفت.

سی و سه پل در طول تاریخ، با نام‌های مختلفی خوانده شده است که از جمله ی آن‌ها می‌توان به پل شاه‌عباسی، پل الله‌وردی خان، پل جلفا، پل چهل چشمه و پل سی ‌و سه چشمه اشاره کرد. این پل در سال 1310 با شماره ی 110 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و امروزه، به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان، هر ساله پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است.

• آدرس: اصفهان، ابتدای جنوبی خیابان چهارباغ بالا، ابتدای شمالی خیابان چهارباغ عباسی

عالی قاپو اصفهان

نام “عالی‌قاپو” در طول تاریخ، به دو صورت مختلف تلفظ شده است: “عالی قاپو” و “علی قاپو” هر کدام از این نام‌ها حکایتی از تاریخ این بنای باشکوه را در دل خود دارند.

عالی قاپو:

• این نام از دو کلمه‌ی “عالی” به معنای “بلند” و “قاپو” به معنای “درگاه” در زبان ترکی تشکیل شده است. در واقع، “عالی قاپو” به معنای “درگاه بلند” است و به بلندی و عظمت این بنا در میان سایر عمارت‌های میدان نقش جهان اشاره دارد.

علی قاپو:

• برخی معتقدند که نام “علی قاپو” از “حضرت علی (ع)” گرفته شده است. طبق روایتی، شاه عباس اول دری را که پیش از آن در بارگاه امام علی (ع) در نجف قرار داشت، به اصفهان منتقل کرد و در کاخ عالی‌قاپو نصب کرد. به همین دلیل، این کاخ به “علی قاپو” یا “قاپوی حضرت علی” مشهور شد.

کاخ عالی‌قاپو در دوران حکومت شاه عباس اول صفوی احداث شد. این کاخ در آن زمان، محل برگزاری جلسات مهم حکومتی، استقبال از مهمانان خارجی و مراسم دولتی بود. همچنین، بالکن این عمارت، محلی برای تماشای مسابقات چوگان و اسب‌سواری در میدان نقش جهان بود. کاخ عالی‌قاپو با ۱۸۰۰ متر مربع مساحت، ۶ طبقه و ۳۸ متر ارتفاع، یکی از بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین بناهای دوران صفوی است. این کاخ بر پایه‌ی چوب ساخته شده و از تزئینات بی‌نظیر کاشی‌کاری، نقاشی و آینه‌کاری برخوردار است.

طبقه‌ی اول کاخ به “هشتی” معروف است و محل ورود بازدیدکنندگان به این بنای باشکوه است. طبقه‌ی دوم شامل “تالار تشریفات” است که با تزئینات مجلل و سقف مقرنس، شکوه و عظمت دوران صفوی را به رخ هر بیننده‌ای می‌کشد. طبقه‌ی سوم به “ایوان عالی‌قاپو” معروف است که از مشهورترین بخش‌های این کاخ به شمار می‌رود. این ایوان با ستون‌های چوبی زیبا و منظره‌ی بی‌نظیر میدان نقش جهان، محلی ایده‌آل برای عکاسی و لذت بردن از زیبایی‌های این میدان تاریخی است.

طبقات دیگر کاخ عالی‌قاپو نیز شامل تالار آینه، تالار تخت، تالار حوضخانه و موزه هستند که هر کدام، زیبایی‌ها و جذابیت‌های خاص خود را دارند.

• آدرس: اصفهان، خیابان استانداری، خیابان سپه، میدان نقش جهان، ضلع غربی میدان

مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان

مسجد شیخ لطف‌الله در بسیاری از جهات، با دیگر مساجد ایران تفاوت دارد. نداشتن مناره و حیاط چهارایوانی این مسجد را از سایر مساجد متمایز می‌کند و بر ظرافت آن می‌افزاید. طراحی ماهرانه، تناسب بی‌نظیر ابعاد و عدم وجود هرگونه نقص در نقشه، از جمله ویژگی‌هایی هستند که مسجد شیخ لطف‌الله را به یکی از شاهکارهای معماری ایرانی تبدیل کرده‌اند. گنبد مدور این مسجد که عنوان مدورترین گنبد جهان را به خود اختصاص داده است، از جمله زیباترین گنبدهای دنیا به شمار می‌رود. کاشی‌کاری‌های بی‌نظیر و خطاطی‌های هنرمندانه در مسجد شیخ لطف‌الله، جلوه‌ای خاص به این بنای باشکوه بخشیده‌اند. انعکاس هفت باره صدا در این مسجد، از دیگر ویژگی‌های منحصر به فرد آن است که بر زیبایی و شکوه آن می‌افزاید.

جالب است بدانید که طراحی باغچه‌ها و گل‌کاری‌های میدان آزادی تهران از مسجد شیخ لطف‌الله الهام گرفته شده است. با بازدید از این مسجد، سفری به دل تاریخ و هنر ایران را تجربه کنید و از شکوه و عظمت این بنای بی‌نظیر لذت ببرید.

• آدرس: اصفهان، ضلع شرقی میدان نقش جهان، روبه‌روی کاخ عالی قاپو

پل خواجو اصفهان

پل خواجو در شرق سی‌وسه‌پل و در انتهای جنوبی چهارباغ خواجو واقع شده است. این پل با استحکام بی‌نظیر، تقارن چشم‌نواز و سبک معماری منحصر به فرد، از دیگر پل‌های زاینده‌رود متمایز می‌شود و در زمان خود، به‌عنوان یکی از زیباترین پل‌های دنیا شناخته می‌شده است. پل خواجو به دستور شاه عباس دوم در سال 1060 هجری قمری بر روی بقایای پل حسن بیک از دوره ی تیموری ساخته شده است. این پل، علاوه بر اینکه راه ارتباطی محله ی خواجو به دروازه ی حسن آباد، تخت فولاد و راه شیراز را فراهم می‌کرد، به‌عنوان سدی نیز عمل می‌کرد.

در وسط پل خواجو، محلی به نام شاه‌نشین وجود دارد که شاه عباس دوم و خانواده‌اش در زمان‌های کوتاه، در آن اقامت می‌کردند. این شاه‌نشین، منظره‌ای بی‌نظیر از زاینده‌رود و شهر اصفهان را به نمایش می‌گذارد. این پل به دلیل رمز و رازهایش نیز شهرت دارد. وجود علامت‌های عجیب و غریب و کشف قبرهای مرموز در اطراف آن، بر این شهرت افزوده است. پل خواجو اصفهان در سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و امروزه، به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان، هر ساله پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است.

• آدرس: ایران، اصفهان، پل خواجو

کلیسای وانک

کلیسای وانک در دوره ی شاه عباس صفوی و به دست ارامنه ی مهاجر ساخته شده است. این کلیسا در ابتدا تنها کاربردی مذهبی داشت، اما به مرور زمان به مرکزی فرهنگی و اجتماعی نیز تبدیل شد و امروزه، به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان شناخته می‌شود. کلیسای وانک با عنوان آمناپرکیچ در جهان شناخته می‌شود و بزرگ‌ترین و معروف‌ترین کلیسای ایران به شمار می‌رود. این کلیسا، یکی از 13 کلیسای باقی‌مانده در محله ی جلفای اصفهان از قرن 17 میلادی است. نقاشی‌های روی دیوارهای کلیسا بسیار زیبا و خیره‌کننده هستند و هر یک داستانی مذهبی و تاریخی را روایت می‌کنند.

با بازدید از کلیسای وانک، سفری به دل تاریخ جلفا و فرهنگ غنی ارامنه ی ایران داشته باشید و از زیبایی‌ها و شکوه این بنای بی‌نظیر لذت ببرید.

• آدرس: اصفهان، محله جلفا، خیابان نظر شرقی، کوچه کلیسای وانک

کاخ چهلستون

کاخ چهلستون در دوره ی شاه عباس اول و شاه عباس دوم صفوی ساخته شده است. این کاخ، در ابتدا، تفرجگاهی برای شاهان صفوی بود، اما به مرور زمان، به یکی از مهم‌ترین مکان‌های فرهنگی و سیاسی اصفهان تبدیل شد. باغ چهلستون از بهترین باغ‌های ساخته شده در دوران صفویه به شمار می‌رود و یکی از 9 باغ ایرانی ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است. این باغ با درختان تنومند، گل‌های رنگارنگ و جویباران خنک، فضایی دل‌انگیز و روح‌نواز را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند.

تالار آیینه در کاخ چهلستون شهرت جهانی دارد. دیوارها و سقف این تالار با آینه‌های تراش‌خورده و نقاشی‌های ظریف تزیین شده‌اند و انعکاس این زیبایی‌ها در آب حوض مقابل، منظره‌ای بدیع و خیره‌کننده خلق می‌کند. در این کاخ، مجموعه‌ای از نسخ خطی نفیس، آثار نقاشی هنرمندان برجسته ی ایرانی و اشیاء تاریخی ارزشمند نگهداری می‌شود.

• آدرس: اصفهان، میدان امام حسین، خیابان استانداری

باغ پرندگان اصفهان

باغ پرندگان اصفهان در سال 1375 در مجموعه ی ناژوان و در ساحل زاینده‌رود احداث شده است. این باغ، با مساحتی بالغ بر 55000 متر مربع و فضای سرپوشیده‌ی 17000 متر مربع، مکانی ایده‌آل برای نگهداری و پرورش پرندگان مختلف به شمار می‌رود. توری عظیم این باغ که بر روی 16 ستون متحرک نصب شده است، فضایی امن و مناسب برای پرواز آزادانه ی پرندگان فراهم می‌کند. در باغ پرندگان اصفهان، شاهد مجموعه‌ای بی‌نظیر از پرندگان رنگارنگ و زیبا از سراسر جهان خواهید بود. طوطی‌های سخنگو، عقاب‌های شکوه‌مند، قوها و غازهای زیبا، لک‌لک‌های بلندقامت و پرندگان مهاجر تنها بخشی از این تنوع شگفت‌انگیز هستند.

در مجموعه ی ناژوان علاوه بر باغ پرندگان، جاذبه‌های دیگری مانند باغ پروانه‌ها، باغ خزندگان و آکواریوم اصفهان نیز وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها نیز دیدن کنید.

• آدرس: اصفهان، مجموعه ی ناژوان، ساحل زاینده‌رود

منارجنبان اصفهان

منارجنبان در دوران ایلخانی و به دستور عمو عبدالله کارلادانی، عارفی مشهور ساخته شده است. این بنا در ابتدا، مقبره‌ای برای عمو عبدالله بود، اما به مرور زمان، به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان تبدیل شد. مناره‌های منارجنبان از آجرهای بسیار سبک و توخالی ساخته شده‌اند. پایه‌‌های این مناره‌ها نیز بر روی لایه‌ای از ماسه قرار گرفته‌اند. به همین دلیل، با کوچک‌ترین لرزشی، شروع به تکان خوردن می‌کنند. این ویژگی منحصر به فرد، شهرت زیادی برای منارجنبان به ارمغان آورده است. با بازدید از منارجنبان اصفهان، سفری به دل تاریخ این بنای بی‌نظیر داشته باشید و راز لرزش مناره‌های آن را از نزدیک کشف کنید.

• آدرس: اصفهان، 6 کیلومتری جاده اصفهان به نجف آباد، سمت راست جاده

مدرسه چهارباغ اصفهان

بیشتر بدانید: جاهای دیدنی تهران: راهنمای کامل گردشگری در پایتخت

مدرسه‌ی چهارباغ در زمان شاه سلطان حسین، آخرین پادشاه صفوی ساخته شده است. این بنا، در ابتدا مدرسه‌ای برای تعلیم علوم دینی بود، اما به مرور زمان، به یکی از مهم‌ترین مکان‌های فرهنگی و تاریخی اصفهان تبدیل شد. مدرسه‌ی چهارباغ از لحاظ کاشی‌کاری دارای اهمیت ویژه‌ای است. انواع مختلف این فن، مانند کاشی هفت‌رنگ، معرق، گره‌چینی، پیلی و معقلی در این بنا به کار رفته است. حجم زیاد کاشی‌های رنگارنگ و ظرافت بی‌نظیر آن‌ها، مدرسه‌ی چهارباغ را به موزه‌ای از کاشی‌کاری ایرانی تبدیل کرده است.

درختان کهنسال چنار و جویباران خنک، فضایی دل‌انگیز و روح‌نواز در مدرسه‌ی چهارباغ ایجاد کرده‌اند. حضور این عناصر طبیعی در کنار معماری باشکوه این بنا، زیبایی آن را دوچندان کرده است.

• آدرس: اصفهان، خیابان چهارباغ عباسی، روبروی مسجد شیخ لطف‌الله

سخن آخر

اصفهان، نگین تاریخ و هنر ایران با جاذبه‌های بی‌نظیر خود هر ساله مسافران و گردشگران زیادی را مجذوب خود می‌کند. در این مقالات، به گوشه‌ای از زیبایی‌های این شهر کهن، از پل‌های تاریخی و باغ‌های سرسبز گرفته تا کاخ‌های باشکوه و مدرسه‌های علمی، سفر کردیم و شکوه و عظمت دوران صفوی را از نزدیک به نظاره نشستیم. اما اصفهان، فقط به این بناهای تاریخی محدود نمی‌شود. مردم خونگرم و مهمان‌نواز این شهر، فرهنگ غنی و اصیل ایرانی و هنر و صنایع دستی بی‌نظیر آن هر کدام به تنهایی، دلیلی برای سفر به این شهر زیبا هستند.

اگر به دنبال سفری خاطره‌انگیز و پرماجرا هستید، اصفهان را در صدر فهرست سفرهای خود قرار دهید. مطمئن باشید که از دیدن این شهر کهن و تاریخی، پشیمان نخواهید شد. در پایان، از شما سپاسگزاریم که تا پایان این مقالات با ما همراه بودید. امیدواریم که از خواندن این مطالب لذت برده باشید و اطلاعات مفیدی راجع به جاذبه‌های گردشگری اصفهان کسب کرده باشید.